ANKARA, 6 Eylül (Reuters) – Ekonomide yaklaşık iki yıldır terkedilen ortodoks politikaları yeniden uygulayarak raydan çıkmış enflasyonu kontrol altına almayı planlayan hükümet, bugün açıklanan Orta Vadeli Program’da (OVP) enflasyon beklentisini yukarı çekip, büyüme beklentisini düşürürken Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan OVP’de büyümeden taviz verilmeyeceğinin altını çizdi.
Erdoğan’ın birkaç yıldır yükselen enflasyona rağmen düşük faiz çağrılarının ardından TCMB’nin 2021 sonunda faiz indirimlerine başlaması kur krizine yol açmış, bunun sonucunda geçen sene Ekim ayında enflasyon 24 yılın zirvesi olan %85.51’e ulaşmıştı.
Erdoğan’ın iktidarını koruduğu seçim sonrası kurulan yeni ekonomi yönetimi ile geçmiş politikalar yavaş yavaş terkedilirken, uluslararası yatırımcı tarafından da kabul görmesi beklenen bir strateji uygulanmaya başlandı.
Yeni TCMB yönetimi birkaç yıldır süren trendin aksine politika faizini seçimlerden itibaren 16.5 puan yükseltti. Analistlere göre Erdoğan’ın faiz artırımına rağmen yüksek seyreden enflasyon karşısında ne kadar sabırlı olacağı izlenecek konulardan biri.
Hükümet olarak OVP’ye desteklerinin tam olduğunu söyleyen Erdoğan, “Program döneminde ekonomik büyümeden kesinlikle taviz vermeyeceğiz” dedi.
Enflasyonu artıran yapısal unsurların ortadan kaldırılacağını kaydeden Erdoğan, “Merkez Bankamız yatırım taahhütlü avans politikasıyla yatırımları destekleyecektir” diye konuştu.
Yeni OVP’ye göre hükümet, geçen yıl 2023 ve 2024 için %24.9 ve %13.8 olarak belirlediği enflasyon tahminini sırasıyla %65 ve %33’e yükseltti. Enflasyonun ancak 2026 yılında %8.5 ile tek haneli seviyelere ineceği öngörüldü.
Daha önce 2023 için %5 ve 2024 için %5.5 olan ekonomik büyüme tahminleri ise bu yıl için %4.4’e, gelecek yıl için ise %4’e düşürüldü. Ekonomik büyümenin sonraki iki yıl hızlanarak 2026’da %5’e tekrar yükseleceği öngörüldü.
OVP’de yer alan dolar ve TL cinsi GSYH tahminlerine göre, 2023 yılında ortalama dolar/TL kuru beklentisinin 23.8828, 2024 yılında ise ortalama 36.7819 olduğu hesaplanıyor.
Merkez Bankası’nın araç bağımsızlığı çerçevesinde üzerine düşeni yapacağını vurgulayan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz da OVP sunumunda yaptığı konuşmada, planın ilgili tüm kesimlerle görüşülerek hazırlandığını belirtti.
Yılmaz, 2024-2026 dönemini kapsayan OVP’nin dört temel amacını afet yaralarının sarılması ve afet risklerinin azaltılması, makroekonomik ve finansal istikrarın sağlanması, enflasyonun tek haneye düşürülmesi,yatırım, istihdam, üretim ve ihracat perspektifinde büyüme ve istihdamın devam ettirilmesi ve sosyal adalet ve refahın güçlendirilmesi olarak açıkladı.
Yılmaz, OVP’deki temel politika araçlarını mali disiplinin sağlanması, para politikası ve yapısal dönüşümler olarak belirledi.
Bütçede görünümün bozulmasının büyük oranda deprem harcamalarından kaynaklandığını söyleyen Yılmaz, “Dönem sonunda Maastricht kriterlerine gelmiş olacağız… Faiz dışı dengenin 2025’te sıfıra yaklaştığını, 2026’da bir miktar fazla verildiğini göreceksiniz” dedi.
Yılmaz’ın yaptığı açıklamaya göre, OVP’de cari işlemler açığı tahmini 2023 için 42.5 milyar dolar, 2024 için 34.7 milyar dolar olarak belirlendi.
OVP’nin içerdiği makro hedeflerin öngörülebilirlik adına son derece önemli olduğunu belirten TİM Başkanı Mustafa Gültepe, programdaki fiyat istikrarı vurgusunu ihracatçılar adına son derece önemli gördüklerini; ihracat ve istihdama yönelik hedefleri de gerçekçi bulduklarını belirtti.
Gültepe, “Büyüme ve ticaret başlığında sanayide yerli üretim ve ürün bazlı teknolojik dönüşüm, lojistik altyapının güçlendirilmesi, sanayi alanlarının genişletilmesi, planlı tarımsal üretim, ticari anlaşmalarda derinleşme, hizmet ihracatının desteklenmesi konuları son derece önemli” değerlendirmesini yaptı.
ENFLASYONUN YÜKSELİŞ TRENDİ
OVP hedeflerini değerlendiren bir analist, TCMB’nin son tahminlerine göre enflasyon tahmininin daha gerçekçi bir yere çekildiğini kaydederek, “Tahminen baz etkisiyle 2024 ortasında %70’i görme ihtimalimiz olur. Ekonomik büyümeden pek feragat edilmediği için enflasyonda düşüş projeksiyonu iddialı kalıyor” derken, üst düzey bir yetkili de enflasyonun yıl sonunda yüzde 70 civarında olabileceğini kaydetti.
Yetkili,”İstihdam artışı tarafında sıkıntı olduğu gibi iş kayıplarının arttığı bir döneme girilme ihtimali çok yüksek. Stagflasyon dönemine doğru gidiyoruz” diye konuştu.
Cari açık/GSYH tahmini 2023’te %4, 2024’te %3 olarak belirlendiğini kaydeden Yılmaz, bazı büyüklük tahminlerini şu şekilde açıkladı:
*GSYH tahmini cari fiyatlarla 2023 için 25.48 trilyon TL, 2024 için 41.16 trilyon TL
*Dolar cinsi GSYH tahmini cari fiyatlarla 2023 için $1.07 trilyon, 2024 için $1.12 trilyon
*İhracat tahmini 2023 için $255 milyar, 2024 için $267 milyar
*İthalat tahmini 2023 için $367 milyar, 2024 için $372.8 milyar
*Turizm gelirleri 2023 tahmini $55.6 milyar, 2024 $59.6 milyar
*Bütçe açığı tahmini 2023 için 1.63 trilyon TL, 2024 için 2.65 trilyon TL
*Faiz dışı bütçe açığı tahmini 2023 için 986 milyar TL, 2024 1.4 trilyon TL
*2024’te deprem harcamaları tahmini 1.06 trilyon TL
*OVP’de bütçe açığı/GSYH tahmini 2023 için %6.4, 2024 için 6.4
*OVP’de bütçe açığı/GSYH tahmini 2025 için %3.4, 2025 için %2.9
*OVP’de AB tanımlı genel yönetim borç stoku/GSYH tahmini 2023 için %33.3, 2024 için %35.2
(Haberi bildiren Hüseyin Hayatsever; Habere katkı sağlayan Can Sezer, Ebru Tuncay, Ceyda Çağlayan; Haberi derleyen Birsen Altaylı; Redaksiyon Ceyda Çağlayan)
(( [email protected] ; +90-212-350 7061; Reuters Messaging: [email protected] ))
