Baris Balci
(Bloomberg) — Fitch sürpriz bir kararla, bütçe sorunlarını
gerekçe göstererek ABD’nin notunu indirdi. Fitch kararı ABD
tahvillerine önemli bir etkide bulunmazken hisse senetleri düşük
risk iştahıyla geriliyor. Trump’a 2020 seçim sonuçlarına
müdahaleden dava açıldı. OPEC petrol üretiminde, Suudi Arabistan
etkisiyle üç yılın en hızlı düşüşü yaşandı. AB’den Türkiye ile
Gümrük Birliği anlaşmasının güncellenmesine ilişkin açıklama
geldi.
Fitch ABD’nin Notunu Kırdı
Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch ABD’nin büyüyen bütçe
açıklarını ve son 20 yılda “yönetişim erozyonunun” borç tavanı
tartışmalarına yol açtığını gerekçe göstererek ülkenin uzun
vadeli notunu indirdi. Fitch ABD’nin notunu bir kademe indirerek
AAA’dan AA+’ya çekti. Kredi derecelendirme kuruluşu vergi
kesintileri ve yeni harcamalara eşlik eden birden fazla ekonomik
şokun bütçe açıklarını artırdığını savundu. Orta vadeli
sorunlara da büyük ölçüde çözüm önerilmediğini belirten Fitch,
not indiriminin gelecekteki üç yılda beklenen bütçe bozulmasını
yansıttığını bildirdi. Böylece üç büyük kredi derecelendirme
kuruluşundan sadece Moody’s ABD’ye en yüksek notu veren kurum
olarak kaldı. ABD Hazine Bakanı Janet Yellen kararı “keyfi” ve
“çağdışı” olarak yorumladı. Yellen “Not indirimi; Amerikalılar,
yatırımcılar ve dünyadaki herkesin bildiği ABD tahvillerinin
dünyanın en güvenli ve likit varlıklar olduğu gerçeğini
değiştirmiyor” değerlendirmesini yaptı. Karar, ekonomistleri de
şaşırttı. Allianz SE Baş Ekonomi Danışmanı Mohamed El-Erian
Fitch açıklamasının, zamanlaması da dahil olmak üzere şaşırtıcı
olduğunu belirtti. Eski ABD Hazine Bakanı Larry Summers ise
ABD’nin ciddi, uzun vadeli bütçe sorunları olduğunu belirtse de
ekonominin beklenenden güçlü seyrettiği bu dönemde Fitch
kararının “tuhaf ve anlamsız” olduğunu söyledi. Üç büyüklerden S&P,
ABD’nin notunu 2011’de bir kademe indirmişti. O dönem not
indirimi sonrası hisse senetlerinde satış dalgası olurken ABD
tahvilleri ise güvenli liman alımlarıyla güçlenmişti.
Fitch Kararının Piyasa Etkisi
Fitch not indirimi haberi sonrası ABD tahvil getirilerinde
ilk etapta yükselişler yaşansa da getiriler kısa sürede eski
seviyelerine döndü. ABD 10 yıllık tahvil getirisi bu sabah bir
baz puan yükselişle %4,04’e yükseldi. İki yıllık getiri ise bir
baz puan düşüşle %4,89’a indi. Dolar ise Fitch kararı sonrası
gelişmiş ülke para birimleri arasında sadece Japon yeni ve
İsviçre frangı gibi geleneksel güvenli limanlara karşı değer
kaybetti. Sabah saatlerinde dolara karşı yen %0,1 güçleniyor.
Bloomberg Dolar Endeksi 1.225 puanda, dolar/TL ise 26,97’de
yatay. Karara en olumsuz tepki hisse senetleri piyasalarında
görülüyor. MSCI Asya Pasifik yaklaşık son bir ayın en sert
düşüşüne ilerliyor. Hong Kong Hang Seng ve Japon Nikkei 225 %2
değer kaybederken Çin CSI 300 %0,7 ekside. Amerikan hisse
vadelileri de kayba işaret ediyor. S&P 500 vadelileri %0,5
geriliyor. Spot altın %0,2 yükselişle 1.948 dolardan alıcı
buluyor.
Trump’a Yeni Dava
Eski ABD Başkanı Donald Trump’a 2020 başkanlık seçiminin
sonucunu değiştirme çabalarına yönelik suçlamalarla dava açıldı.
Federal mahkemeye sunulan iddianameye göre Trump, ABD’yi
kandırmak için komplo kurmak, resmi süreçleri engellemek, oy
hakkı ve oy sayımına yönelik komplo kurmakla suçlandı.
Yöneltilen suçlamalarla birlikte savcılık Trump için 20 yıla
kadar hapis isteyebilir. Ancak daha önce bir suç kaydı olmaması
sebebiyle Trump, mahkeme tarafından suçlu bulunması durumunda
çok daha az bir cezayla karşı karşıya kalabilir. Trump’ın 3
Ağustos’ta duruşmaya gelmesi talimatı verildi. Trump’ın seçim
sonuçlarını değiştirme çabası 6 Ocak 2021’de taraftarlarının ABD
meclisini basmasıyla sonuçlanmıştı. 2024 seçimleri için kampanya
yürüten Trump iddianamenin kamuoyuna duyurulmasından hemen önce
kendisine “yalan suçlamalar” getirileceğini paylaştı.
OPEC Üretiminde Üç Yılın En Hızlı Düşüşü
Suudi Arabistan’ın arz kesintisini derinleştirmesiyle
birlikte OPEC’in ham petrol üretimi son üç yılın en keskin
düşüşünü gerçekleştirdi. Bloomberg verisine göre OPEC üretimi
geçtiğimiz ay 900 bin varil gerileyerek günlük 27,79 milyon
varile indi. En son bu ölçekte kesintiye Kovid pandemisi
döneminde rastlanmıştı. Çin ekonomisinin zayıf toparlanması ve
ABD’nin resesyona gireceği endişeleriyle gerileyen petrol
fiyatlarına müdahale etmek için Suudi Arabistan ek 1 milyon
varillik petrol üretim kesintisine gitmişti. Arz seviyesinde
yaşanan düşüşle birlikte Brent petrol son dönemde 85 doları
görerek üç ayın zirvesine çıktı. Petrol traderları önümüzdeki
günlerde Suudi Arabistan’ın arz kesintisini eylül ayına
uzattığını açıklamasını bekliyor. Sabah saatlerinde Brent petrol
aktif kontratı %0,8 yükselişle 85,6 dolardan alıcı buluyor.
AB’den Türkiye Gümrük Birliği Açıklaması
Avrupa Birliği, Türkiye ile Gümrük Birliği anlaşmasının
güncellenmesini görüştüklerini bildirdi. Salı günü Bloomberg’e
açıklama yapan AB’nin gümrüklerden sorumlu komiseri Paolo
Gentiloni “Bu bağlamda masaya yatırılacak zorlu konular var. Yaz
sonrası ekiplerimiz konuyu inceleyecek ve Türkiye’den gelen yeni
sinyaller sonrası ilerleme kaydetmemizin mümkün olup olmadığını
göreceğiz” diye konuştu. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet
Şimşek’le iki kez görüştüğünü belirten Gentiloni, Şimşek’ten hem
ekonomi planı hem de AB ile ilişkiler hakkında pozitif mesajlar
dinlediğini bildirdi. Şimşek geçtiğimiz hafta Avusturya’nın
Salzburg kentinde düzenlenen bir panelde AB’ye Gümrük Briliği
anlaşmasını, tarım ürünleri ve hizmetleri kapsayacak şekilde,
güncelleme çağrısı yapmıştı.
Bu haberi yazan muhabirle iletişim kurmak için:
Baris Balci, Istanbul [email protected]
Bu haberden sorumlu editörlerle iletişim kurmak için:
Onur Ant [email protected]
Beril Akman
