Inci Ozbek
(Bloomberg) — Gazze’deki hastane patlamasında yüzlerce
kişi hayatını kaybederken, Hamas İsrail’i İsrail de İslami Cihad
örgütünü suçladı. Ürdün, Biden ile birlikte Mısır ve Filistin
liderlerinin katılacağı Amman’daki toplantının iptal edildiğini
duyurdu. Erdoğan İsrail’e tepki gösterirken, İsrail Türkiye’ye
yönelik seyahat uyarısını en üst seviyeye çıkardı. Çin’de büyüme
tüketici harcamalarında artış ile beklentileri aştı. ABD’de
beklentileri aşan perakende satışlar verisinin ardından 2 yıllık
tahvil getirisi 17 yılın zirvesine çıktı.
Hastane saldırısında yüzlerce sivil hayatını kaybetti
Gazze’deki El-Ehli Baptist Hastanesi’nde dün meydana gelen
patlamada yüzlerce Filistinli hayatını kaybetti. Gazzeli
yetkililer İsrail’in hava saldırısı sonucunda en az 500 kişinin
hayatını kaybettiğini bildirdi. İsrail ordusu ise hastanenin
Gazze merkezli İslami Cihad örgütünün düzenlediği başarısız füze
saldırısı sonucu vurulduğunu söyledi. ABD Savunma Bakanlığı,
saldırıdan kimin sorumlu olduğu konusunda henüz bilgi sahibi
olmadığını söyledi. İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu da
İsrail uçaklarının hastaneye saldırmadığını söyledi ve İslami
Cihad’ı suçladı. Bölgede çok sayıda şehirde İsrail karşıtı
protesto gösterileri düzenlendi. Saldırının ardından Ürdün, ABD
Başkanı Joe Biden ile Mısır ve Filistin liderlerinin Amman’da
yapacağı toplantının iptal edildiğini duyurdu. İsrail ziyaretini
gerçekleştirecek olan Biden, patlama nedeniyle “öfke duyduğunu
ve derinden üzüldüğünü” belirterek, “ulusal güvenlik ekibinden
tam olarak ne olduğu hakkında bilgi toplamaya devam etmesini”
istediğini sözlerine ekledi. Filistin lideri Mahmud Abbas,
hastane saldırısının ardından üç günlük yas ilan etti ve saldırı
olmasaydı Biden ve diğer liderlerle ile görüşeceği Ürdün’den
ayrılarak Batı Şeria’ya döndü. Washington’daki Orta Doğu
Enstitüsü’nün kıdemli üyesi Randa Slim, konuya ilişkin
değerlendirmesinde, bölgede herkesin çok gergin olduğunu
belirterek, “Biden İsrail’e gelip İsrail’in kendisini savunma
hakkına sahip olduğu mantrasını tekrarlarsa işler çok zor
olacak” yorumunu yaptı.
İsrail Türkiye için seyahat uyarısını yükseltti
Saldırının ardından Türkiye’den İsrail’e yönelik sert
tepkiler geldi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “İçerisinde
kadınların, çocukların, masum sivillerin olduğu bir hastaneyi
vurmak, İsrail’in en temel insani değerlerden yoksun
saldırılarının son örneğidir. Gazze’de yaşanan ve tarihte
benzeri olmayan bu vahşeti durdurmak için tüm insanlığı harekete
geçmeye davet ediyorum” açıklamasını yaptı. Dışişleri
Bakanlığı’nın açıklamasında da “Gazze’de bir hastanenin hedef
alınması sonucunda yüzlerce Filistinlinin hayatını
kaybetmesinden ve bir o kadarının da yaralanmasından derin bir
infial duyuyor, bu barbarca saldırıları en şiddetli biçimde
kınıyoruz. Sivilleri doğrudan hedef alan, hastaneleri, okulları
vuran bir zihniyetin uluslararası hukuk önünde ve vicdanlarda
hesap vermesi kaçınılmazdır” denildi. İsrail Milli Güvenlik
Kurulu, Türkiye’ye yönelik seyahat uyarısını en üst seviyeye
çıkardı ve oradaki vatandaşlara ülkeyi bir an önce terk etmeleri
çağrısında bulundu. Kurul, Hamas’la yaşanan savaş nedeniyle
dünya çapında Yahudilere ve İsrail’e yönelik terör tehditlerinde
önemli bir artış yaşandığını söyledi.
Çin büyümesi güçlü tüketimle tahminleri aştı
Çin ekonomisi üçüncü çeyrekte hükümetin destekleri
güçlendirmesi ve tüketici harcamalarının artmasıyla
beklentilerin üzerinde büyüdü. Gayrisafi Yurtiçi Hasıla üçüncü
çeyrekte yıllık bazda %4,9, çeyreklik bazda %1,3 büyüme
kaydetti. İkinci çeyrekte %6,3 seviyesinde gerçekleşen yıllık
büyümenin üçüncü çeyrekte %4,5’e gerilemesi bekleniyordu.
Çeyreklik büyüme beklentisi de %0,9 düzeyindeydi. Ülkede
perakende satışlar da eylül ayında tahminlerin oldukça üzerinde
ve mayıs ayından bu yana en yüksek seviyede, %5,5 oranında
arttı. İşsizlik oranı Kasım 2021’den bu yana en düşük seviye
olan %5’e geriledi. Hong Kong merkezli Guotai Junan
International’ın baş ekonomisti Zhou Hao, “Gelecek yıl için daha
yavaş bir büyüme riski masada kalırken, kısa vadeli ekonomik
ivme en azından ekonomi üzerindeki kara bulutların bir kısmını
temizledi” değerlendirmesinde bulundu. Pinpoint Asset Management
baş ekonomisti Zhiwei Zhang da %5’lik büyüme hedefine
ulaşılacağını öngördü ve “Gelecek yıl için ana konu, hükümetin
hangi büyüme hedefini belirleyeceği ve ne kadar mali gevşeme
yapacağı olacak” diye konuştu.
ABD verisi tahvil getirilerini tırmandırdı
ABD’de dün açıklanan veriler perakende satışların eylül
ayında aylık bazda %0,7 ile %0,3 düzeyindeki beklentinin
üzerinde arttığını gösterdi. Otomotiv dışı perakande satışlar
ile otomotiv ve benzin hariç perakende satışlar da %0,6’lık
artışlarla beklentileri geride bıraktı. Veriler, Goldman
Sachs’tan JPMorgan Chase & Co. ve Morgan Stanley’e kadar çok
sayıda yatırım bankasının ekonomistlerinin üçüncü çeyrek gayri
safi yurtiçi hasılaya ilişkin tahminlerini artırmasına yol açtı.
Verilerin Fed’in faiz oranlarını yeniden artırabileceği
yönündeki spekülasyonları artırmasının ardından, hazine
tahvilleri geriledi ve iki yıllık getiriler 17 yılın en yüksek
seviyesine çıktı. Birçok vadede getiriler tırmanışa geçerken, 5
yıllık tahvillerde 17 baz puana kadar artış gerçekleşti ve
getiri 2007’den bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Yatırımcılar,
geçen hafta yatırımcıları güvenli liman olarak ABD devlet
tahvillerine yönelten Orta Doğu’daki çatışmaların yayılması
tehdidine rağmen, ABD ekonomisinin gücüne bağlı olarak daha
yüksek risksiz getiri oranları talep ediyor. 10 yıllık tahvil
getirisi 15 baz puana kadar yükselerek %4,86’ya yaklaştı. Bazı
kısa vadeli opsiyon işlemleri, ay sonundan önce bu getirinin
%4,95’in üzerine çıkma riskinden korunmaya çalıştı. AmeriVet
Securities’in ABD faiz stratejisi başkanı Gregory Faranello,
zirve getirilerin yeniden test edilmesinin muhtemel göründüğünü,
Orta Doğu’daki olaylar nedeniyle risksiz ürünlere bir miktar
yönelim olsa da, getirilerde uzun vadede yönün yukarı
olabileceğini söyledi.
Piyasalarda son durum
Çin’de açıklanan güçlü büyüme verilerine rağmen, Orta
Doğu’daki gelişmeler piyasalar üzerinde daha baskın bir etki
yaratmaya devam ediyor. TSİ 08:05 itibarıyla Asya’da borsaların
büyük bölümü ekside. Japon Nikkei 225 %0,13, Hong Kong Hang Seng
%0,12, Çin CSI 300 %0,6 düşüyor. Çin verilerinin ardından yuan
hem offshore hem de onshore piyasalarda değer kazandı. Japonya
Merkez Bankası, ülkenin 10 yıllık getirisinin son on yılın en
yüksek seviyesine ulaşmasının ardından daha önce açıklanmamış
tahvil alımları gerçekleştirdi. Dün düşüşle kapanan Wall Street
endeksleri bu sabah vadeli işlemlerde kayıpları sürdürüyor.
Petrol fiyatları yükselişe geçti. Brent petrolün varil fiyatı %2
yükselişle 91,71 dolardan, WTI ham petrolün varili de %2,2
yükselişle 88,63 dolardan işlem görüyor. Bakır da Çin verisinin
ardından değer kazandı. Bloomberg Dolar Endeksi dünkü %0,10’luk
yükselişin ardından yatay. Dolar/TL sabah saatlerinde 27,98
seviyesinde. Euro Bölgesi eylül ayı tüketici enflasyonu
verilerinin son revizyonu TSİ 12:00’de duyurulacak. ABD eylül
ayı inşaat izinleri ve konut başlangıçları verileri TSİ 15:30’da
açıklanacak. Fed Guvernorü Christopher Waller TSİ 19:00’da, New
York Fed Başkanı John Williams TSİ 19:30’da, Fed Guvernörü
Michelle Bowman ve Richmond Fed Başkanı Tom Barkin TSİ 20:00’de,
Philadelphia Fed Başkanı Patrick Harker TSİ 22:15’te konuşacak.
Fed TSİ 21:00’de Bej Kitap raporunu yayımlayacak. Morgan
Stanley, Netflix, Tesla bilanço açıklayacak.
Bu haberi yazan muhabirle iletişim kurmak için:
Inci Ozbek, Istanbul [email protected]
Bu haberden sorumlu editörlerle iletişim kurmak için:
Onur Ant [email protected]
Baris Balci
