Merhaba,
Yukarda Türkiye vs Güney Africa’nın 5 yıllık Kredi Temerrüt Sigorta primleri var.
Bu nasıl çalışıyor?
CDS temelde ülke riskini sigorta eder. Evi sigorta eder gibi. Ülkeyi sigorta etmek istiyorsan CDS kontratını satın alırsın. Genelde 5 yıllık CDS kontratları ülke riski için göstergedir ama kontratı satan bankaya 1 ila 5 yıl arasında bir vade için de sigorta isteyebilirsin.
Sigortanın konusu neleri kapsar:
- Ülkenin morotoryum ilan etmesi (dış borçlarını ödemeyeceğini alenen ilan etmesi),
- Ülkenin vadesi gelen dış borcunun anapara ve faizlerini anlaşmalarda belirtilen esneklik sürelerinin dolmasına rağmen ödeyememesi/ödememesi,
- Ülkenin yabancı para transferine izin vermemesi, sermaye kontrolü ilan etmesi ki devamında zaten bu durumun sonucu üstteki paragrafla sonlanır,
- Ülkenin yabancı para alımına izin vermemesi, yabancı para satın alımının yasaklanması,
- Ülkeden farklı olarak eğer CDS bir şirket ve banka için yazılmışsa, ilgili kurumun kamusallaştırılması (nationalization)
Bu durumnların oluşması halinde CDS’i satın alan elindeki artık hiç para etmeyen veya çok az para eden menkul kıymeti CDS’i yazan kuruma devreder ve menkul kıymette yazan nominal’in tamamını para olarak alır. Peki bu durumların oluştuğunu kim tayin eder?
Eskiden ilgili olayın oluştuğu özellikle ödenmeme (anapara ve faiz) durumunda ile belli olur iken şimdiki durumda eğer CDS, ISDA hükümleri tahtında yazılmışsa ISDA komisyonu (International Swaps and Derivatives Association) CDS’in tetiklenip tetiklenmediğine karar verir.
Bu konudaki kısa özetimizden sonra genellikle Türkiye ile eskiden paralel seyreden Güney Afrika ile TR CDS’inin 2021’den sonra nasıl ayrıştığını grafikden inceleyebilirsiniz.
Konuyu uzatmaya gerek yok ama 2021!den sonra esaslı olarak TL’de düşük ne derin negatif faiz uygulanması ülke riskini arttırmış ve ülkenin sigorta maliyeti ve dış borçlanma maliyetleri yukarı gitmiştir. CDS’in 900’lere çıkması çok riskli olup bundan sonra borçlarını ödeyemeyen ülkelerin akibeti olan %13, %14 ve üzeri CDS rakamlarına gidilirki buradan geri dönmek çok zordur.
Niyatinde ülkemizdeki döviz kırılganlığı (halkın düşük faizli TL’den kaçıp döviz ve altın alması, ithal mallara hücum) müthiş dış ticaret açıkları ve cari açık ile sonuçlanmış ve ortodoks politikalara dönme ihtiyacını doğurmuştur. Mehmet Şimşek’in Maliye Bakanı olması ile CDS nispeten daha kabul edilebilir 470 – 520 bandına dönmüştür.
CDS seviyesi haliyle ülkenin ve ülke kurumlarının dış borçlanma enstrümanı olan Eurobond faizlerine yansır. Bugün itibariyle Eurobond seviyelerine aşağıdaki linke tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Bültenimizde ayrıca çeşitli aktif sınıflarının (borsalar, endeksler vs) karşılaştırmalı gelişimleri de yer almaktadır.
Bir konuyu da burada açıklağa kavuşturayım. Ülkenin Eurobondları alınarak CDS düşmez. Ülke riski düşürülerek CDS düşer. Bunun da yolu düzgün ekonomi politikaları uygulayarak ülke hakkında yabancılar nezdinde risk algısının düşürülmesi ile olur.
TCMB PPK TOPLANTISI 22.06.23
TCMB Repo faizi toto konusuna ben de katılayım. Beklentim %18- %22 arasındadır. Yeni ekibin bir harket alanı olmakla beraber daha yumuşak geçiş uygulayacaklarını tahmin ediyorum. Neticede faiz artışı ekonomiyi soğutma amacı taşır ve fakat önümüzde yerel seçimler var.
Esasında durum bu kadar kritik iken olağan toplantının beklenmesine de gerek yoktu.
Durmuş Yılmaz Başkanlığı döneminde TCMB olağanüstü toplanarak faiz arttırmıştı. İlgilenenler aşağıdaki makaleden okur.
AKP döneminde üç olağanüstü faiz artışı
Bizden bu kadar.
Sevgiyle kalın.
Mehmet Yörük
